Άγχος - Κατάθλιψη & Άσκηση

Το άγχος αποτελεί μια πολύ συνηθισμένη διαταραχή στον σύγχρονο άνθρωπο. Αποτελεί συνήθως μια παροδική φυσιολογική αντίδραση στην εξωτερική πίεση (stress) που καθημερινά υφίσταται από ποικίλα αίτια (διαπροσωπικές σχέσεις, επάγγελμα, οικονομικά προβλήματα, ανατροφή παιδιών κ.ά.).

Στην εκδήλωση του άγχους είναι περισσότερο επιρρεπή τα άτομα προσωπικότητας τύπου Α.

Σπανιότερα η διαταραχή αυτή οφείλεται σε ενδογενή πίεση, όπως η υποχονδρίαση (π.χ. παράλογος φόβος για πιθανό νόσημα) ή αποτελεί αρχικό σύμπτωμα μιας σοβαρότερης ψυχιατρικής πάθησης (π.χ. κατάθλιψη) ή οφείλεται σε κρανιοεγκεφαλική βλάβη.

Ορισμένες φορές το άγχος είναι συνεχές και συνοδεύεται από ανησυχία, φόβο, πανικό ή συμπτώματα που οφείλονται σε επαυξημένη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, όπως ταχυκαρδία, ψευδοδύσπνοια, αϋπνία, ανορεξία, απώλεια βάρους, εφίδρωση, διαταραχές του πεπτικού συστήματος κ.ά.

Επίσης μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή ορισμένων ψυχικών λειτουργιών, όπως της συγκέντρωσης, της προσοχής, της μνήμης και της ικανότητας για ορθή κρίση.

Το άγχος αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση στεφανιαίας νόσου,αρτηριακής υπέρτασης,καθώς και άλλων διαταραχών της υγείας.

Τις περισσότερες φορές δεν απαιτείται ειδική ψυχιατρική αγωγή για την καταστολή του άγχους.

Ορισμένες όμως φορές η ψυχολογική υποστήριξη ή/και η χορήγηση ψυχοφαρμάκων είναι απαραίτητες.

Με τον όρο κατάθλιψη ερμηνεύεται ένα ευρύ φάσμα συναισθηματικών καταστάσεων, που μπορεί να είναι είτε φυσιολογικές είτε παθολογικές. Έτσι, μπορεί να είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα επακόλουθο ενός δυσάρεστου γεγονότος,μια συμπτωματολογία ως αντίδραση σε μια στρεσογόνο κατάσταση ή σε μια ασθένεια,ή αποτελεί μια ψυχοπαθολογική διαταραχή. Η μορφή αυτή (η Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή, η Δυσθυμική Διαταραχή ή οι Διπολικές Διαταραχές) συναντάται αρκετά συχνά στη σημερινή εποχή και χρήζει θεραπευτικής αντιμετώπισης.

Η φυσική δραστηριότητα συμβάλλει αποτελεσματικά στην καταπολέμηση του άγχους και της κατάθλιψης. Η συστηματική ενασχόληση ενός ατόμου με κάποιο άθλημα της επιλογής του απομακρύνει, έστω και παροδικά, τους στρεσογόνους παράγοντες που τον περιβάλλουν, αυξάνει την αυτοπεποίθηση και του προσφέρει ηρεμία.

Περιγράφονται ορισμένοι μηχανισμοί σύμφωνα με τους οποίους η άσκηση προσφέρει ευνοϊκά αποτελέσματα.

• Σύμφωνα με τη θεωρία της θερμογένεσης, 
  η αύξηση της θερμοκρασίας του οργανισμού στη διάρκεια της σωματικής άσκησης οδηγεί σε αύξηση της θερμοκρασίας ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου,όπως του στελέχους. Η δράση αυτή οδηγεί σε μείωση της μυϊκής τάσης και ενισχύει το αίσθημα της χαλάρωσης, γεγονότα που οδηγούν ευνοϊκά στην αντιμετώπιση κυρίως του άγχους.
• Σύμφωνα με τη θεωρία της ενδορφίνης, η φυσική δραστηριότητα και κυρίως ο δρόμος αντοχής οδηγεί σε αυξημένη έκκριση ενδορφινών στον εγκέφαλο, γεγονός που δρα ευνοϊκά στην αντιμετώπιση κυρίως της κατάθλιψης.
• Τέλος, σύμφωνα με τη θεωρία των μονοαμινών, η άσκηση οδηγεί σε αυξημένη έκκριση νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, όπως ντοπαμίνης,σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης. Τα αυξημένα επίπεδα αυτών των νευροορμονών έχουν ευνοϊκά αποτελέσματα στη θεραπεία κυρίως της κατάθλιψης.

Οι τύποι της φυσικής δραστηριότητας που κυρίως συνιστώνται για την αντιμετώπιση ψυχολογικών διαταραχών είναι η κολύμβηση, το jogging, το τρέξιμο, ο χορός κ.ά., ιδιαίτερα με τη συμμετοχή φιλικών ατόμων, ενώ τα ανταγωνιστικά αθλήματα επαφής μπορεί αντίθετα να οδηγήσουν σε επιπρόσθετα προβλήματα.